کبوتران را میتوان به سه گروه تقسیم کرد:
-کبوتران وحشی(چاهی-صحرایی)؛
-کبوتران خانگی؛
-کبوتران نامه بر.
کبوتران وحشی
دستهای از کبوتران هستند که به صورت گروهی در شهرها و حومه شهر دیده میشوند و بعد از بلوغ(حدود 8 تا 12 ماه پس از تولد بسته به نژاد) با انتخاب جفت، زاد و ولد حیرت انگیزی میکنند که در نوع خود جالب است.
عموماً کبوتران وحشی، خاکستری و گاه سیاه خاکستری هستند که با آمیخته شدن با نسل کبوتران خانگی که وحشی شدهاند، اینگونه کبوتران را با تلفیقی از رنگهای کبوتران وحشی و خانگی میتوان شناخت.
مانند همه گونهها 2 تخم میگذراند و بعد از 14 تا 19 روز(بسته به شرایط محیط) جوجهها به دنیا میآیند و تا دو روز از نوعی شیر مخصوص(پرنده محتویات معده را که کاملاً آسیاب شده و با آب مخلوط کرده، به نوعی شیره تبدیل میکند) جوجههایش را تغذیه میکند.
نوع نر پرنده، معمولاً بزرگتر به لحاظ جثه و حجم جمجمه از نوع ماده، قابل شناسایی است.
نوع ماده با جثهای کوچکتر و نوکی درازتر از نوع نر قابل شناسایی است.
کبوتران خانگی
کبوتران خانگی به علت تغذیه مناسب و شرایط استراحتگاه(از لحاظ جثه) از همنوعان وحشی خود بزرگترند.
کبوتران خانگی را معمولاً آموزش میدهند تا خانه صاحبش را مرکز قطب نمای درونی خود قرار دهد و به اصطلاح جلد شود.
برای جلد کردن کبوتر، معمولاً پرهای کبوتر را(به غیر از شه پر) میبرند(قیچی میکنند) و مدتی بسته به خصوص نژاد حیوان نگهداری میکنند تا قطب نمای درونی حیوان تغییر مرکز داده و خانه جدید را مرکز قطب نما کند.
کبوتربازان خاطرات فراوانی از کبوترانی دارند که بعد از سالها به خانه قبلی خود بازگشتهاند و هیچگاه این قطب نما تغییر نکرده است.
اساساً نژاد کبوتران اصیل را در ظاهر جمجمه و میزان وفاداری(جلد بودن) به اولین خانه میدانند.
کبوتر نامه بر
از لحاظ جثه دو نوع هستند که گونه اول جثهای بسیار بزرگتر از کبوتران چاهی و خانگی دارد و پاهای بزرگ و قرمز شفاف از ویژگیهای خاص این نوع است که رفته رفته در خطر انقراض قرار گرفته است.
گونه دوم کاملاً شبیه به کبوتران وحشی است و فقط توانایی دو قطبی بودن را دارد.
یعنی حیوان بر اثر آموزش توانایی دارد که دو نقطه چغرافیایی را مرکز قطب نمای خود قرار داده و از یاد نبرد.
کبوترها لانه خود را بر درخت و یا روی زمین و یا در ساختمانها میسازند.
به ندرت اتفاق میافتد کبوترها درون تنه درختان یا داخل سوراخهای زمین آشیانه بسازند.
طرز لانه ساختن آنها بسیار ساده است.
کبوترهای ماده حداکثر 2 و حداقل یک تخم میگذراند و رنگ تخم بیشتر کبوترها سفید است.