تاریخ پیدایش کبوتر بر روی زمین

کبوتر در اواخر دوران سنوزوئیک پا به عرصه وجود گذاشت. طبق شواهد موجود در آن زمان فقط به یک شکل و یک رنگ یافت می‌شد(کبوتر چاهی).

سپس در اثر مهاجرت به نقاط مختلف و تحت تأثیر تغییرات و شرایط محیطی در نقاط مختلف زمین جهت سازگاری هر چه بیشتر با محیط اطراف خود، جهش‌ها و تغییراتی در ساختار ژنتیکی این پرنده آمد.

مانند تغییر رنگ‌های مختلف کبوتر که در محیط‌های مختلف بنابر شرایط آن منطقه (گرما یا سرمای هوا یا ازدیاد شکارچی) پدید آمد.

مثلا رنگ روشن(سفید) این حیوان در منطقی که شکارچی کمتر و آب و هوای محیط مناسب‌تر و گرم‌تر بوده پدید آمده است و رنگ تیره این حیوان به دلیل زندگی پرنده در محیط‌هایی که از نظر آب و هوایی سرد و شکارچی در آن منطقه فراوان است شکل گرفته است.

پرنده با رنگ تیره می‌تواند از دید صیادان مخفی مانده و خود را بهتر استتار نماید که تمام این تغییرات در مدت زمان مدیدی توسط ژن‌های کنترل کننده صفات این حیوان پدید آمده است.

کبوتر چگونه نام گذاری شد

کبوتر پرنده‌ای است از خانواده Colum biforms که به دو صورت وحشی و اهلی یافت می‌شود و رنگ‌ها و نژادهای مختلفی دارد که معروف‌ترین آن‌ها کبوتر خانگی و کبوتر صحرایی است.

نام علمی کبوتر خانگی Columba domestica است که در زبان انگلیسی Dove و Pigeon و در زبان فرانسه Pigeon و Colombe نامیده می‌شود.

نام علمی کبوتر صحرایی، Columba Livia است که نام انگلیسی آن Wild Pigeon و نام فرانسه آن Biset یا Pigeon Sauvage می‌باشد.

به این پرنده در زبان عربی، حمام در ترکی، گورچین گویند.

واژه کبوتر یک واژه اصیل فارسی است که از دو واژه کبود (آبی) و تر تشکیل شده است.

در زبان سانسکریت به آن Kap ota و در زبان پهلوی به آن Kapotar می‌گفته‌اند.

در فارسی محاوره‌ای متداول، به کبوتر، کفتر می‌گویند که مبدل کبوتر است و نام‌های محلی آن در کردستان و کرمانشاه کوتر، کموتر، و در بعضی نقاط جنوب کپتر و کبتر است.

در فرهنگ لغتنامه دهخدا، نام‌های زیر به این پرنده نسبت داده شده است: کفتر، کبتر، حمام، نامه بر، کوتر، عفد، فاخته، سعدانه، صلصله و بالاخره ورقاء.

بررسی کبوتر از نظر رده بندی علمی

کبوتر در رده‌بندی علمی جایگاه زیر را دارد: Charadi Formes راسته Order Columba زیر راسته Sub – Order Columba جنس Genus Livia Domaestica گونه Species.

قابل ذکر است که جمع آوری اطلاعات در مورد گونه‌های کبوتر، با توجه به فراوانی مختلف با هم، بسیار رواج دارد و این آمیزش‌ها باعث پدید آمدن گونه‌های جدیدتر شده است برخی معتقدند که انواع کبوترها، از هزار گونه نیز بیشتر است.

بررسی تاریخ اهلی شدن کبوتر

تاریخ دقیق پیدایش کبوتر و زمان اهلی شدن و استفاده از آن در جنگ و صلح به درستی معلوم نیست، ولی آن چه مسلم است این است که از سه هزار سال قبل از میلاد مسیح، کبوتر در مصر وجود داشته و فراعنه مصر، به عنوان پیک از آن استفاده می‌کردند و حتی آن را پرنده‌ای مقدس می‌دانستند.

یونانی‌ها هم چندین هزار سال قبل از میلاد از کبوتر به عنوان قاصد استفاده می‌کردند و نام قهرمان‌های ورزش‌های المپیک را به پای آن‌ها می‌بستند و به وطن‌شان می‌فرستادند.

پس از مصر، ایران، چین، یونان و روم از قدیمی‌ترین مراکز پرورش و تربیت کبوتر در اعصار گذشته بوده‌اند.

تاریخ نشان می‌دهد که کوروش کبیر، برای ارسال اخبار محرمانه به نقاط مختلف کشور پهناور خود، کبوترانی در اختیار داشته و جولیوس سزار، امپراتور روم، اولین کسی بوده که برای فتح گال(فرانسه امروزی) از کبوتران نامه بر استفاده کرده است.

دریانوردان فنیقی و قبرسی، در هنگام سفر کبوترها را با خود می‌بردند و پس از رسیدن به مقصد، آن‌ها را با نامه‌هایی به محل سکونت خود می‌فرستادند، تا خانواده‌هایشان را از وضعیت و تاریخ بازگشت خود مطلع سازند.

در کشورهای یاد شده، پرورش متراکم کبوتر متداول بوده، بشر با ساختن برج‌هایی، که امروزه کبوترخانه نامیده می‌شود و حفره‌های زیادی دارد، کود این پرنده را جمع آوری می‌کرده است، این رسم هنوز در کشور ما متداول است.

منبع: کتاب پرورش پرندگان زینتی(جمال سالاری و مجید کلانتری)